W europejskim epicentrum koronawirusa

To były dziwne trzy miesiące. Nigdy niczego takiego nie przeżyłam. Do tej pory nie jestem pewna, czy to wszystko zdarzyło się naprawdę. Chciałabym podzielić się z Wami tym, co się działo w Mediolanie i Lombardii – europejskim centrum koronawirusa. Chciałabym pokazać Wam postawy ludzi, nastroje społeczne i mnóstwo pozytywnej energii, która wzruszyła cały świat, zanim Read More

Negacja czasownika po włosku

Negacja to jedno z tych zagadnień, które w różnych językach jest różnie wyrażone. Często jest ona zjawiskiem bardziej kogniwistycznym niż składniowym, ale to-oczywiście-punkt wyjścia. Dziś chcę Ci powiedzieć o negacji w języku włoskim i jej odcieniach. Partykuła przecząca „nie” To krótkie i z niepozorne słówko może nam wiele w zdaniu namieszać. Zwłaszcza, że samo „nie” Read More

Imperfetto vs. passato prossimo, czyli ostre starcie

Mamy starcie pierwszych tytanów. Dwa czasy przeszłe. W prawym rogu ringu poznany w ubiegłym tygodniu Imperfetto a w lewym rogu ringu — dobrze nam już znany Passato Prossimo. Zapowiada się ostre starcie. Hmm…tylko czy te dwa czasy naprawdę ze sobą konkurują Jeśli dobrze poznamy zasady ich użycia, to okaże się, że wcale nie muszę się Read More

Imperfetto, czyli czas przeszły niedokonany

Był już czas przeszły dokonany bliski, który poznaliśmy w trzech wpisach- jako wprowadzenie, wybór słówka posiłkowego i imiesłów bierny. Czas na jego głównego oponenta – imperfetto, czas przeszły niedokonany. Ale mam dobre wieści – jest to czas całkowicie regularny. Nazwa Nazwa jest znamienita, tak, jak w przypadku czasu passato prossimo. Im (nie) + perfetto(dokonany). Ma Read More

Strona czynna, bierna i zwrotna w języku włoskim

Nie lubię bagatelizowania spraw w nauce. Dlaczego to piszę? Dlatego, że zagadnieniom strony czynnej, biernej i zwrotnej nie poświęca się wiele czasu, twierdząc, że „wyjdzie w praniu”. Nie u nas! tutaj poczytasz nawet o najbardziej „oczywistych” zagadnieniach i ich nie szablonowych połączeniach. Wszystko po to, aby otwierać Twój umysł na różne refleksje językowe i logiczne. Read More

Samogłoski otwarte i zamknięte w wymowie języka włoskiego

Jak wiecie fonetyka jest obszarem, który jest mi szczególnie bliski i poświęcam mu w nauczaniu języka włoskiego zdecydowanie więcej niż początkową lekcję na wymowę. Dzisiaj przyszedł czas na rolę samogłosek otwartych i zamkniętych w wymowie języka włoskiego. Nim jednak odkryjemy o czym mowa, zapraszam ponownie do poprzednich tekstów z fonetyki na moim blogu. Możecie przeczytać Read More

Czego nie znoszę u Włochów?

W ubiegłym tygodniu rozpływałam się nad tymi cechami Włochów, które moim zdaniem są wspaniałe. Dziś przyszedł czas na to, żeby obnażyć ich naturę przedstawiając cechy, których nie znoszę we Włochach. Jeszcze raz powtarzam – to moja subiektywna opinia na ten temat, a nie uniwersalne prawdy naukowe. Jest to tylko wynik moich wieloletnich obserwacji i wniosków. Read More

Pronomi combinati z czasem passato prossimo

W ubiegłym tygodniu wróciliśmy do naszych zaimkowych zagadnień, tym razem połączonych czasem passato prossimo. Zapraszam Was do powtórki, bo tej nigdy za mało. Z resztą tydzień temu powtórek było sporo. Dzisiaj druga część zagadnienia, czyli zaimki kombinowane z czasem passato prossimo. Dużo piszę o zaimkach, bo też często są używane w języku włoskim, a że Read More

Co uwielbiam we Włochach?

Przymierzam się już od jakiegoś czasu do napisania tego artykułu. Tak naprawdę, jak każdy medal ma dwie strony, tak i ten artykuł będzie miał dwie części: co uwielbiam we Włochach i czego nie znoszę we Włochach? – ten post w przyszłym tygodniu. Jest to moje subiektywne zdanie, może trochę kontrowersyjne i niepopularne, ale moje. Nie Read More

Pronomi diretti i indiretti z czasem passato prossimo

Obiecałam pod koniec ubiegłego roku, że na razie odpoczywany od zaimków. I rzeczywiście, początek roku to była całkowita koncentracja się na przyimkach i wyrażeniach z nimi związanymi. Oto ostatni z postów na ten temat, znajdziecie w nich odnośniki do wszystkich pozostałych. Czas jednak wrócić do zaimków i zobaczyć jak zachowują się pronomi diretti i indiretti Read More

Włoskie wyrażenia przyimkowe

Włoskie wyrażenia z przyimkami „su” i „sopra”

Doszliśmy do końca cyku rozpoczętego pod koniec listopada u biegłego roku. Zanim jednak przejdziemy do włoskich wyrażeń z przyimkami „su” i „sopra”, jak zwykle, zapraszam do powtórek: o przyimkach prostych, o przyimkach artykułowanych, o wyrażeniach z przyimkami, „a”, „con”, „in”, „da”, „di”, „per” i „fra”. Wszystko to zebrane w jednym miejscu, do Waszej dyspozycji. SOPRA Read More

Prawdziwy język włoski

Dosyć ściem! Gramatyka, słownictwo, czasy – srutututu. Nawet wstęp będzie bardzo krótki i konkretny. Dziś porozmawiamy o PRAWDZIWYM JĘZYKU WŁOSKIM. Jak to jest z tym językiem włoskim? No właśnie, jak to jest z językiem włoskim? Uczymy się gramatyki, zasad, wkuwamy słownictwo na pamięć. Tylko czy to tak naprawdę potrzebne, żeby dogadać się z Włochami? Włosi Read More

Włoskie wyrażenia przyimkowe

Włoskie wyrażenia z przyimkami „per” i „tra” („fra”)

Dochodzimy prawie do końca naszej przygody z wyrażeniami przyimkowymi. Oprócz dzisiejszego zostaje nam jeszcze jedno spotkanie. Jak zwykle namawiam do odświeżenia wiadomości o przyimkach prostych i przyimkach rodzajnikowych a także poprzednie spotkania w wyrażeniami przyimkowymi. A mieliśmy do tej pory posty z wyrażeniami z przyimkami: a, da, di, con i in. Dzisiaj włoskie wyrażenia z Read More

5 pamiętnych wydarzeń w historii Festiwalu w Sanremo

We wtorek, 5 lutego 2019 roku, rozpoczął się 69. Festiwal Piosenki Włoskiej w Sanremo. W tym roku u sterów, tak jak w ubiegłym roku, niezapomniany Claudio Baglioni w towarzystwie aktora komediowego Claudia Bisio i aktorki-imitatorki Virginii Raffaele. Dziś wieczorem poznamy zwycięzcę tej edycji. Jednak chciałabym przedstawić Wam Festiwal w Sanremo od trochę innej strony. A Read More

Włoskie wyrażenia przyimkowe

Włoskie wyrażenia z przyimkiem „in”

Od wielu tygodni przyswajamy włoskie wyrażenia z przyimkami. Mieliśmy okazję już poznać wyrażenia z: a con da di Pozostały man jeszcze cztery, łącznie z dzisiejszymi. Pamiętajcie, że rola przyimków w języku włoskim jest nie do przecenienia i to od nich często zależy cały dyskurs. Zanim przejdziecie do tego wpisu, odświeżcie sobie wcześniejsze wiadomości. IN in Read More

Światowe hity inspirowane włoską muzyką?

Włoskie piosenki są dźwięczne, melodyjne i przyjemnie się ich słucha. Od wielu dekad są słuchane z przyjemnością również w Polsce. Te melodie, choć nie znamy słów ciągną się za nami bardzo długo. Jeśli chcecie przypomnieć sobie lub poznać włoskie hity lata 2018, to zapraszam tutaj. Znajdziecie wiele piosenek z różnych gatunków, które rozgrzewały go czerwoności Read More

Włoskie wyrażenia przyimkowe

Włoskie wyrażenia z przyimkiem „di”

Przygodę z przyimkami zaczęliśmy pod koniec listopada. Jeśli ktoś chce do nich wrócić, to zapraszam do wpisu o wyrażeniach z przyimkiem „a”, z przyimkiem „da” i z przyimkiem „con”. Tutaj przypominam również o tym jaka jest rola przyimków w języku włoskim, a że jest ogromna mimo, że to takie maleństwa, to zapraszam do odświeżenia wiadomości. Read More

Widok na Wezuwiusz z portu w Neapolu

Neapol – miasto miłości. O tym nie przeczytasz w przewodnikach

Neapol – miasto miłości? Skąd taka teza? Otóż nie teza a obraz tego cudownego miasta, które wyłania się z „Legend neapolitańskich” Matilde Serrao. Moja subiektywna sentymentalna podróż po Neapolu. O tym nie przeczytasz w przewodnikach. Neapol – miasto skrajnych emocji Neapol to miasto szczególne. Jedni je kochają, inni nienawidzą. Trudno przejść obok niego obojętnie. Zanim Read More

Włoskie wyrażenia przyimkowe

Włoskie wyrażenia z przyimkiem „da”

Pod koniec ubiegłego roku zaczęliśmy cykl dotyczący wyrażeń przyimkowych. Zaczęłam od wyrażeń z przyimkiem „a” i z przyimkiem „con„. Obydwa posty ukazały się w różnych odstępach czasowych. Stwierdziłam, jednak, że czas przyspieszyć i od dzisiaj posty z tego cyklu będą się ukazywać co środę aż do … wyczerpania przyimków. Zatem dzisiaj kolej na włoskie wyrażenia Read More

Magiczna Irpinia

Są takie miejsca, gdzie nie zobaczycie turystów. Takie miejsca, gdzie widać prawdziwych ludzi, prawdziwe życie. Takie miejsca, które nie są zbyt atrakcyjne dla świata. Trafiamy do nich z jakiegoś konkretnego, prozaicznego powodu a następnie coś nas oczarowuje i czujemy się tam wspaniale. Takim miejscem jest Irpinia, w Kampanii, do której się wybrałam się z moją Read More

Passato prossimo dla początkujących – formy nieregularne participio passato

Dziś ostatni post z cyklu wprowadzającego do czasu passato prossimo. Pisaliśmy już o budowie czasu, użyciu i wyborze słówka posiłkowego, natomiast w dzisiejszym poście wymienimy nieregularne formy participio passato. O imiesłowie biernym pisałam już tutaj, ale odsyłam Was jeszcze raz do tego postu, celem przypomnienia sobie jak się tworzy formy regularne. Formy nieregularne participio passato Read More

Pisanie ręczne w epoce cyfrowej

Nulla dies sine linea. Nessun giorno senza segno. Ani dnia bez kreski. Kiedyś pisanie odręczne było obowiązkowe, powszechne i wymagane. Wymagane było staranne i dokładne stawianie liter. Wraz z rozpowszechnieniem się komputera zwyczaj ten zaczął się zacierać. A pisanie ręczne w epoce cyfrowej? Najnowsze badania wskazują na to, jakie korzyści może mieć pisanie ręczne. Zapoczątkowało Read More

Passato prossimo dla początkujących – użycie czasu i wybór czasownika posiłkowego

Kontynuujemy przygodę z czasem passato prossimo, rozpoczętą w ubiegłym tygodniu. Wówczas skupiliśmy się na budowie i tworzeniu czasu przeszłego, jak ktoś nie pamięta lub przegapił, to nic straconego. Można o tym poczytać tutaj.  Tym razem zajmiemy się użyciem czasu i wyborem czasownika posiłkowego. Wybór czasownika posiłkowego Jak już wiecie z poprzedniego wpisu, mamy dwa słówka posiłkowe avere e essere, bez których utworzenie czasów lub trybów złożonych w języku Read More

Włoski rok 2019

Początek roku to fantastyczny czas, żeby przeanalizować nadchodzące 12 miesięcy. Niektórzy robi plany, inny postanowienia – jest to jakiś wyjątkowy moment, który elektryzuje masy. Blogerzy często oferują kalendarze do wydrukowania na nowy rok. Ja nie uległam tej modzie, ale nie wykluczam, że kiedyś się to stanie. Tymczasem, zapraszam Was w podróż po włoskim roku 2019, Read More

Passato prossimo dla początkujących (czas przeszły dokonany bliski)

Nadszedł wreszcie ten dzień, o którym myślałam już od dawna. Dzisiejszy post będzie poświęcony tworzeniu czasu passato prossimo w języku włoskim, który na język polski możemy przetłumaczyć jako czas przeszły dokonany (bliski). O użyciu tego czasu opowiem w osobnym poście. Język włoski ma sporo czasów, ale są języki, które mają ich jeszcze więcej. Dlatego nie Read More

Neapolitańska szopka święteczna

Święta Bożego Narodzenia w Neapolu

Święta już prawie za nami. To według polskiej tradycji, bo włoskie powiedzenie mówi, że ” l’Epifania tutte le feste si porta via”, czyli, że Trzech Króli za zabiera święta. Ja co prawda 2-go stycznia wracam już do pracy, ale jeszcze chwilkę chcę pocelebrować  ten wspaniały czas, opowiadając o Świętach Bożego Narodzenia w Neapolu Tytułem wstępu Read More

Włoskie wyrażenia przyimkowe

Włoskie wyrażenia z przyimkiem „con”

Dziś szybki post. Na pewno jesteście zajęci ostatnimi przedświątecznymi przygotowaniami, dlatego dziś coś lekkiego, co można powtarzać lepiąc pierogi. Jest to drugi post z cyklu z cyklu postów zawierających zbiór wyrażeń z przyimkami jak i przyimkami rodzajnikowymi. Pierwszy post zawierał wyrażenia z przyimkiem „a”. Przyimek CON (jak pamiętacie ten cykl jest w porządku alfabetycznym alfabetycznie) Read More

Zaimki kombinowane i tryb rozkazujący

Obiecuję, że w tym roku nie będę już Was męczyć zaimkami i trybem rozkazującym. W przyszłym roku – nie wiem, to zależy od zagadnienia, ale w tym roku i na najbliższy czas, to na pewno koniec! Tymczasem, ostatni wysiłek. Musimy zobaczyć, jak się zachowuje tryb rozkazujący z zaimkami kombinowanymi. W poprzednich tygodniach rozmawialiśmy sobie o Read More

Jakim filmem się „poczęstujesz” na Święta? – o włoskim cinepanettone

Czy czujecie już zapach świątecznych potraw? A prezenty już spakowane? Ja, powiem szczerze, nie mogę się już doczekać świąt. Głównie dlatego, że chciałabym zwyczajnie odpocząć od chodzenia do pracy. Ale dość już o mnie. Wróćmy do Was…Czy też tak macie, że święta to również czas oglądania świątecznych filmów? Rodzinne komedie, wyciskające łzy dramaty z happy Read More

7 zasad tworzenia i użycia zaimków kombinowanych w języku włoskim

Uff! Dalej zaimki?! No cóż, taki urok języka włoskiego. Tak, tego samego włoskiego, który tak bardzo Ci się podoba. Tego, którego, gdy go tylko słyszysz, zachwycasz się nad jego melodią. Prawdopodobnie zachwycałeś się również, kiedy słyszałeś zdania z zaimkami kombinowanymi, czyli pronomi combinati, więc zamiast marudzić, zapraszam do lektury. Zaimki kombinowane to to takie trochę Read More

5 rzeczy, na które narzekają Włosi

Mówi się, że Polacy są bardzo negatywnym i narzekającym narodem. Mało tego mówimy to  sami o sobie. Zapewne każda nacja ma na co narzekać, ale tego jak bardzo narzekają Włosi chyba nie jest w stanie wyobrazić sobie największy polski krytykant Polaków. Czy jest ktoś zaskoczony tym wstępem? Wyobrażaliście sobie Włochów jako wiecznie uśmiechniętych optymistów? Myśleliście, Read More

Tryb rozkazujący z zaimkami dopełnienia bliższego i dalszego w języku włoskim

Tak się składa, że zagadnienia językowe mieszają się między sobą, bo w jednym zdaniu musimy użyć kilku umiejętności jednocześnie. Nie inaczej będzie z dzisiejszym postem, w którym poruszymy takie łączone zagadnienie jakim są zaimki dopełnienia bliższego i zaimki dopełnienia dalszego z czasownikami w trybie rozkazującym tymi regularnymi i nieregularnymi. Jak zauważyliście już w tym wprowadzającym akapicie jest wiele odnośników Read More

O włoskiej piłce nożnej jak jeszcze nie czytaliście

Postanowiłam, że dzisiejszy post będzie z pogranicza. Bardzo ryzykownego pogranicza…. sportu i językoznawstwa. Brzmi tajemniczo? Dlatego, nawet jeśli fanem sportu nie jesteś, zachęcam Cię do lektury tego tekstu. Będzie na pewno źródłem ciekawostek, o których trudno gdzie indziej poczytać. Rzeczonym sportem będzie, oczywiście, narodowy sport Włochów, za który by się dali pokroić. Mężczyźni wybierają mecze Read More

Włoskie wyrażenia przyimkowe

Włoskie wyrażenia z przyimkiem „a”

Dziś szybki post. Tym postem rozpoczniemy cykl postów zawierający zbiór wyrażeń z przyimkami jak i przyimkami rodzajnikowymi. Nie można od nich uciec i bez nich tworzyć zdania, ale o tym możesz poczytać w podlinkowanym artykule. Nie zawsze jest oczywiście i zgodnie z polskimi regułami, dlatego jest to jedno z tych zagadnień, które wymaga nauki pamięciowej. Read More

Moje studia doktoranckie we Włoszech

Jak zapewne wiecie, a jeśli nie to możecie przeczytać o tym tutaj, przez kilka lat mieszkałam w Neapolu. Udałam się tam aby spełnić moje ówczesne marzenie – zrobić studia doktoranckie z językoznawstwa. Dlaczego właśnie Neapol? Dlaczego właśnie Neapol? Droga do niego nie była tak oczywista, jakby się mogło wydawać. Dawno, dawno temu w 2004r. pojechałam na Read More

Rozkazujemy czasownikami nieregularnymi

Jak już pewnie zdążyliście się przyzwyczaić, tematy gramatyczne na moim blogu pojawiają się w odcinkach lub w sadze. Nie inaczej będzie z trybem rozkazującym, który wprowadziłam w ubiegłym tygodniu, podając formy trybu rozkazującego czasowników regularnych i będę kontynuować dzisiaj z czasownikami nieregularnymi. Zaczniemy najpierw od czasowników modalnych: dovere, potere, volere. Otóż, one nie mają trybu Read More

Jaka jest pogoda?-mity na temat włoskiej i polskiej pogody

….czyli Che tempo fa? po włosku. Mówi się, że jak nie ma tematu do rozmowy, to się rozmawia o pogodzie, bo jest to on bardzo neutralny i trudno urazić rozmówcę oraz wejść na krępujące tematy. Ja chciałabym go dzisiaj poruszyć, żeby rozprawić się z kilkoma mitami na temat włoskiej pogody. Mit nr 1 – Często Read More

Jedz, módl się, kochaj! – o trybie rozkazującym w języku włoskim

Komunikacja to podstawa dla każdego człowieka. Ogromnie ważne jest wyrażanie swoich emocji pragnień, pytań jak również oczekiwań, żądań i życzeń. Do wyrażenia tych ostatnich potrzebna jest znajomość trybu rozkazującego. Dla przypomnienia, Szanowny Czytelniku i Czytelniczko, w języku włoskim mamy trzy wzory odmiany, odpowiadające trzem koniugacjom -are, -ere, -ire. Nie będę tu przytaczać wszystkich końcówek, zapraszam do Read More

Katastrofy naturalne i budowlane we Włoszech w ostatnich latach

Kiedy zaczynałam pisanie tego bloga, nie myślałam, że tematy aktualnie poruszające włoską politykę i społeczeństwo na nim zagoszczą. Nie można jednak przejść obojętnie obok ostatnich dramatycznych wiadomości, które pojawiają się w serwisach informacyjnych. A ostatnie wydarzenia związane z załamaniem pogody, skusiły mnie do refleksji na temat tej strony Włoch, o której rzadko się mówi w Read More

Określenia czasu i ilości po włosku

Określenia czasu i ilości to takie zgrabne wyrażenia, które warto mieć zawsze w pamięci. Nie są one trudne, wymagają jedynie wysiłku pamięciowego. Nie sposób je przedstawić w bardziej atrakcyjny sposób niż poprzez wypisanie tych najistotniejszych. dziś – oggi jutro – domani pojutrze – dopodomani za minutę/ godzinę/ chwilę/ miesiąc/ rok – fra un minuto/ un’ora/un Read More

Róża włoskich wiatrów

Wszyscy zapewne wiecie, co to jest róża wiatrów, ale czy znacie nazwy włoskich wiatrów? Pomysł na ten post zrodził się po napisaniu tekstu o Trieście i jego sławnej Borze. Chciałabym opowiedzieć Was o nazwach włoskich wiatrów i legendach, które się z nimi wiążą. Zacznę jednak od takiej refleksji, nie wiem czy tak samo jest w Read More

Pronomi indiretti – zaimki dopełnienia dalszego

Jeśli myśleliście, że sprawę zaimków mamy już zamkniętą, to nie mam najlepszych wieści. Jeśli, jednak, zaczęły się  Wam podobać, bo podchodząc do nich rozumowo, nie macie już z nimi problemów, to zapraszam na kolejny odcinek Sagi o włoskich zaimkach. Opowiedzieliśmy sobie już o zaimkach dopełnienia bliższego, zwanych po włosku pronomi diretti, przyszedł teraz czas na ich Read More

Jak to z językiem włoskim było – czyli historia pochodzenia języka włoskiego

Dlaczego podjęłam się tematu? Piszę tego bloga już od 10-ciu miesięcy. I wiecie, co? Tak sobie ostatnio myślałam, że blog o języku włoskim a ja jeszcze nie napisałam żadnego posta o narodzinach i historii języka włoskiego. Możecie sobie pomyśleć, że to nudne (raczej nie będzie niespodziewanych zwrotów akcji), szkolno-akademickie i mało rozrywkowe, ale mimo wszystko Read More

C’è / ci sono a è / sono – jak używać?

Już za chwilę wyjaśnię używanie c’è  lub ci sono, które w języku włoskim są bardzo ważne a, myślę, w języku polskim zwyczajnie się nad tym nie zastanawiamy. Jeśli do tej pory myśleliście, że jest to coś skomplikowanego, to czas rozprawić się z tym przekonaniem. Również ten wpis nie będzie długi. Wszystko w myśl zasady szybko Read More

Quattro zampe in fiera – najfajniejsze targi i rozrywka dla psów we Włoszech

10-go października 2010 roku moje życie miało odmienić się na zawsze, choć początek tej zmiany był daleko ode mnie i sama nie byłam tego świadoma. Już trzy miesiące później zrozumiałam, że czasem ważne dla nas rzeczy mają swój początek poza naszym zasięgiem, daleko od nas samych i bez naszego udziału. Tego dnia urodziła się ONA Read More

Kto pyta nie błądzi – jak zadawać poprawnie pytania po włosku

Zadawanie pytań jest ogromnie ważne w życiu każdego człowieka. Od dziecka zadajemy jakieś pytania, wciąż pytamy, wciąż chcemy zdobywać informacje, które są nam niezbędne. Używanie jedynie zdań oznajmujących byłoby bardzo nudne i nie prowadziłoby do wymiany zdań i opini między ludźmi a także, sprawiłoby, że byśmy się nie rozwijali, nie umiejąc zapytać o to, co Read More

Wrócić, wyjechać, wyjaśnić imperfetto vs. passato prossimo

Myślisz, że to proste? Nawet nie sprawdzam daty ostatniego postu na tym blogu. Mineło pewnie ze dwa lata. I teraz zdecydowałam się wrócić, myślę, że to ten czas, a ja jestem gotowa. Wiem, jak to wygląda. Jak w kiepskim filmie, kiedy ktoś zaufany wyjeżdża a po dwóch długich i bardzo trudnych dla świata latach…wraca. Wracam, Read More

Znani Polacy we Włoszech

Polacy uwielbiają Włochy. Za klimat, za kuchnię, za krajobrazy, za język. I tak jest nie tylko dzisiaj. Od wieków przyciągały fascynatów z całego świata. Przewinęło się przez Włochy również wielu Polaków, o których dzisiaj chciałabym Ci napisać. Jedni, być może, będą dla Ciebie bardziej a inni mniej znanymi Polaków we Włoszech. Aktorzy i przedstawiciele show Read More

1 2 3 5