Nadszedł wreszcie ten dzień, o którym myślałam już od dawna. Dzisiejszy post będzie poświęcony tworzeniu czasu passato prossimo w języku włoskim, który na język polski możemy przetłumaczyć jako czas przeszły dokonany (bliski). O użyciu tego czasu opowiem w osobnym poście.
Język włoski ma sporo czasów, ale są języki, które mają ich jeszcze więcej. Dlatego nie będziemy narzekać, tylko zabieramy się od razu do dzieła.
Refleksja nad budową czasów w języku polskim i włoskim
Coś, co różni czasy włoskie od polskich, to to, że czasy włoskie mogą się składać z dwóch elementów. Taki sposób tworzenia czasów nazywamy analitycznym, w odróżnieniu od syntetycznego, czyli jedno elementowego. W takim przypadku element przeszłości jest wyrażony za pomocą sufiksu, czyli przyrostka. Tak mogą tworzyć się również czasy przyszłe oraz czasy trybów: przypuszczającego lub łączącego.
Nie przesadzając, zajmiemy się dzisiaj tylko jednym czasem. I tylko w swoich regularnych formach.
Dlaczego czas przeszły dokonany bliski?
Czas przeszły dokonany bliski – dokładne tłumaczenie na język włoski to passato (przeszły) prossimo (bliski). Słowo prossimo, czyli bliski, zapewne każe Wam myśleć, że będzie też czas przeszły odległy. I nie mylicie się. Chciałam tym wyjaśnieniem podkreślić, że język nawet kiedy mówi sam o sobie jest bardzo precyzyjny. Nie ma ani zbędnych ani przypadkowych słów.
Nie chciałabym, jednak, żeby ten post był bardzo długi, dlatego przejdę już do sedna.
Budowa czasu passato prossimo
Czas przeszły dokonany bliski składa się z dwóch elementów: słówka posiłkowego i imiesłowu biernego. Słówkami posiłkowymi sa czasowniki: essere (być) i avere (mieć). Tutaj możecie wrócić do posta, w którym je wprowadzałam. I ich wybór uzależniony jest od czasownika, który jest właściwym nośnikiem treści i czynności, która chcemy wyrazić w czasie przeszłym dokonanym (bliskim). Ale o tym za chwilę. Teraz dokończę problem tworzenia. Zatem: czasowniki posiłkowy odmieniamy w czasie teraźniejszym i dodajemy drugi element, czyli imiesłów bierny – participio passato. Należy pamiętać, że przy czasowniku avere wszystko jest dosyć proste. Przy czasowniku essere musimy pamiętać o kilku innych kwestiach.
Czasownik posiłkowy essere
Czasownik posiłkowy essere wymusza na nas uzgodnienie imiesłowu biernego (participio passato) z rodzajem i liczba. Stad należy zwrócić uwagę czy podmiotem jest mężczyzna czy kobieta i czy podmiot jest w liczbie pojedynczej czy mnogiej.
Imiesłów bierny – participio passato
Imiesłów bierny tworzymy poprzez odcięcie końcówki bezokolicznika -are, -ere lub -ire i dodaniem do tematu odpowiednio końcówek –ato, –uto i –ito. Przykładowo czasownik parl-are zmieni się w parl-ato, cred-ere w cred-uto a part-ire w part-ito.
Przykłady tworzenia czasu przeszłego dokonanego (bliskiego)
No, to teraz w całości. Zaczniemy od czasownika parlare, który odmienia się ze słówkiem posiłkowym avere.
io ho parlato noi abbiamo parlato
tu hai parlato voi avete parlato
lui/lei/Lei ha parlato loro/ Loro hanno parlato
Czekacie na przykład a czasownikiem essere? Proszę bardzo. Z czasownikiem essere odmienimy np. partire. Pamiętamy o osobie i liczbie! Końcówki sa identyczne jak w rodzajach rzeczowników. Końcówka -o dla rodzaju męskiego a -a dla żeńskiego. Końcówka -i dla rodzaju męskiego w liczbie mnogiej i -e dla rodzaju żeńskiego.
io sono partito (jeśli mówi o sobie mężczyzna)/ io sono partita (jeśli mówi o sobie kobieta)
tu sei partito (w przypadku, gdy mówimy o mężczyźnie)/ tu sei partito (gdy mówimy o kobiecie)
lui è partito/ lei è partita
noi siamo partiti (powiedzą mężczyźni)/ noi siamo partite (powiedzą kobiety)
voi siete partiti/voi siete partite
loro/Loro sono partiti//loro/Loro sono partite
Co jeszcze w tym temacie?
Wiemy już jak tworzyć czas przeszły dokonany (bliski) – passato prossimo. Z następnych postów dowiemy się, jak używać tego czasu, jak wybierać słówko posiłkowe oraz poznamy formy nieregularne imiesłowu biernego – participio passato.
Dodaj komentarz