Pronomi indiretti – zaimki dopełnienia dalszego

Jeśli myśleliście, że sprawę zaimków mamy już zamkniętą, to nie mam najlepszych wieści. Jeśli, jednak, zaczęły się  Wam podobać, bo podchodząc do nich rozumowo, nie macie już z nimi problemów, to zapraszam na kolejny odcinek Sagi o włoskich zaimkach.

Opowiedzieliśmy sobie już o zaimkach dopełnienia bliższego, zwanych po włosku pronomi diretti, przyszedł teraz czas na ich braci a zarazem nieodzownych towarzyszy pomocnych nam tworzyć zdania – pronomi indiretti, czyli zaimki dopełnienia dalszego.

A jakże inaczej miałyby się nazywać, jedne są bliższe a drugie dalsze. Tylko bliższe i dalsze – czemu? Są bliższe i dalsze orzeczeniu (czyli czasownikowi) w zdaniu. Zaimki dopełnienia bliższego odpowiadają na pytania biernika-kogo? co? a zaimki dopełnienia dalszego odpowiadają na pytania celownika – komu? czemu?. I jeśli pamiętamy z postu o tym, jak wyrażać nasze przypadki, celownik jest wprowadzony przez przyimek A.

Jakiś przykład? Już się robi.

po polsku: Pomagam (komu? czemu?) mamie.

Jest to doskonały przykład po polsku, jednak niefortunny po włosku, gdyż po włosku pomagać wymaga dopełnienia bliższego. Jakiś przykład po włosku? Proszę bardzo.

po włosku: Telefono (a chi? a cosa?) a Maria.

Ten przykład zaś jest doskonały po włosku, ale już nie po polsku. Tłumaczymy go jako Telefonuję do Marii (Marii jest w dopełniaczu). Te przykłady służą również temu, żeby Wam pokazać, że rekcja czasowników (czyli to, jakie przypadka po sobie wymagają) nie jest uniwersalne we wszystkich językach i należy wyuczyć się jej na pamięć w języku obcym. W polski – nie, bo przychodzi nam naturalnie wybierać odpowiedni przypadek do odpowiedniego czasownika.

Teraz kolejna część mnemoniczna – odmiana zaimków osobowych w celowniku

io – mi (mnie)

tu – ti (tobie)

lui – gli (jemu/mu)

lei – le (jej)

Lei – Le (Panu/Pani)

noi – ci (nam)

voi –vi (wam)

loro – gli lub po czasowniku loro (im)

Cóż  za niespodzianka! Do wyuczenia są tylko formy 3 osoby zarówno pojedynczej jak i mnogiej a pozostałe odpowiadają formą zaimków dopełnienia bliskiego. Zobaczmy teraz jak sprawa wygląda w konkretnym zdaniu, weźmiemy wspomniany czasownik „telefonare”. I znów-nie przejmujcie się i nie koncentrujcie na tym, że w 1 os. zdanie nie ma sensu.

Mi telefono.

Ti telefono.

Gli telefono.

Le telefono.

Ci telefono.

Vi telefono.

Gli telefono/Telefono loro (dwie formy dla osoby „loro” – jedna przed czasownikiem i jedna po czasowniku)

Jak zauważyliście, oprócz loro, gdzie są dwie możliwości, również zaimki dopełnienia dalszego mają swoje miejsce przed czasownikiem.

W większości przypadków dopełnienie dalsze odnosi się do osób, ale możemy też odnieść do przedmiotów lub zwierząt.

Kupuję karmę psu – Kupuję mu karmę.

Compro il cibo al cane –  Gli compro il cibo.

Zakładam okładki książkom – Zakładam okładki im.

Metto le copertine ai libri – Gli metto le copertine / Metto loro le copertine.

I tak dalej.

Uwaga! Często się słyszy, zwłaszcza na południu użycie formy gli w stosunku do zaimka „lei”. Nie jest to żaden wariant czy regionalizm. TO BŁĄD!

Podsumowując.

1. Formy zaimków dopełnienia dalszego są podobne, w odmianie, do zaimków dopełnienia biższego, oprócz form 3 osoby liczby pojedynczej i liczby mnogiej.
2. Zaimek dopełnienia dalszego stawiamy przed czasownikiem, za wyjątkiem loro.
3. Loro ma dwie formy zaimka dopełnienia dalszego, które używamy w zależności od jego pozycji względem czasownika.
4. Zaimek dopełnienia dalszego, to zaimek osobowy odmieniony w celowniku.

1 comment