Szybko, łatwo i przyjemnie! – jak opisać rzeczy po włosku

Skoro była już mowa o rodzajnikach, rzeczownikach, czasownikach, zaimkach i liczebnikach, nadszedł czas na zgłębienie przymiotników i przysłówków.

Jak dobrze pamiętamy ze szkoły podstawowej, w języku polski przymiotnik odpowiada na pytania jaki? jaka? jakie? czyj czyja czyje który która które (trzy pierwsze pytania są podstawowe) natomiast przysłówek – jak? gdzie? kiedy? ile?. W języku włoskim jest to trochę mniej czytelne, gdyż wszystkie pytania przymiotnika i pytanie jak przysłówka to come?, a pozostałe to dove? e quando?.

Jestem przekonana, że dowiedziawszy się jak prosto rozpoznać i utworzyć przymiotnik, powiecie: „Phi, cóż w tym trudnego?! Zatem do dzieła!

Przymiotniki to odmienne części mowy, które odmieniają się przez stopnie, liczby, rodzaje i przypadki. Te ostatnie, nie w języku włoskim. My na razie zajmiemy się rodzajami i liczbami, bo to na obecnym etapie nauki jest dla Was wystarczające. Pamiętajmy, że w języku włoskim występuje tylko dwa rodzaje męski i żeński. I, jak doskonale pamiętacie, główną końcówką rodzaju męskiego jest -o a dla rodzaju żeńskiego -a w liczbie pojedynczej a w liczbie mnogiej -i oraz -e. Już przechodzimy do przykładów, bo teoria na sucho nie zostaje w głowie; a nam zależy, żeby jak najwięcej zostało głowie a nie tylko na piśmie. Piękny, ładny to chyba najczęściej używany włoski przymiotnik i pewnie gdzieś się już Wam obiło o uszy, to bello a w rodzaju żeńskim bella. We Włoszech wszystko jest bello: dzień, drzemka, osoby, praca, ale także wysiłek, strach czy uderzenie:

bella giornata.

bella dormita,

bella persona,

bel lavoro,

bello sforzo,

bello spavento,

bel colpo.

Jak zapewne zauważyliście przed rzeczownikami rodzaju męskiego, które w normalnych okolicznościach mają rodzajnik lo, przymiotnik występuje w pełnej formie a w przypadku rzeczowników, które mają rodzajnik il, przymiotnik przybiera skróconą formę do bel. W przykładach brakuje wyrazów rozpoczynających się na samogłoskę, np. amico, aria, przymiotnik przyjmuje cechy odpowiadającego rodzajnika l’, czyli

bell’amico

bell’aria.

Innymi przykładami przymiotników są: caro/cara, sicuro/sicura, alto/alta, basso/bassa a w liczbie mnogiej cari/care, sicuri/sicure, alti/alte, bassi/basse.

Tak, jak w przypadku rzeczowników, mamy również taką grupę, którą trudno przydzielić do jednej z grup, gdyż kończą się na -e,  z tym, że tym razem nie trzeba się nauczyć ich rozróżniać, bo one pasują zarówno do jednego jak i drugiego rodzaj,

interessante (interesujący, -a),

intelligente (inteligentny, -a),

forte (silny, -a),

laterale (boczny, -a),

solare (słoneczny, -a),

grande (wielki, -a),

które w liczbie mnogiej otrzymują końcówkę -i: interessanti, intelligenti, forti, laterali, solari.

Jeśli zaś o przysłówki chodzi, to w przypadku tych odpowiadających na pytania jak, sprawa już dosyć łatwa, do formy przymiotnika w rodzaju żeńskim dodajemy -mente i tak oto otrzymujemy:

completa+mete, czyli kompletn(y)+nie

w ten sam sposób utworzymy:

szczęśliwie: felice+mente

szalenie: folle+mente

wolno: lenta+mente

szybko: veloce+mente

daleko: lontana+mente

Uwaga! przysłówek lekko, mimo iż tworzy się w wyżej zaprezentowany sposób, z powodów fonetycznych traci -a od przymiotnika i finalnym produktem jest: leggermente. To samo dzieje się z przysłówkiem przyjemnie: piacevolmente, regularnie: regolarmente, facile: facilmente.

Nie zapominajmy, że mamy jeszcze przysłówki, które odpowiadają na pytania gdzie?, kiedy? i ile?, np.:

tam – lì/là

tu -qui/qua

nad – sopra

pod – sotto

na prawo – a destra

na lewo – a sinistra

teraz – adesso

jutro – domani

pojutrze – dopodomani

często – spesso

rzadko – raramente

zawsze -sempre

nigdy – mai

dużo -molto, tanto

mało – poco

trochę – un po

Mamy też grupę przysłówków o wyglądzie przymiotników:

silnie, głośno – forte (mamy również fortemente)

cicho –piano

z pewnością –certo (choć tu mamy również certamente)

oraz przysłówków nieregularnych: bene (dobrze), male (źle).

Pamiętajmy, że przysłówkami są również:

tak – sì

właśnie – già

nie – no

może –forse.

Dużo informacji w tym poście, dużo do zapamiętania. Jednak nie ma się co załamywać, w wielu tekstach spotkamy się z przysłówkami i na pewno utrwalą się Wam w głowach.

2 komentarze